راهکارهای مقابله با شیطان ...
راهکارهای مقابله با شیطان :
1- نزدیک نشدن به گناه (برای مبارزه با خطوات شیطانی):
- نفرموده اند که زنا نکنید بلکه : لاتقربوا الزنا... به زنا نزدیک نشوید!
- نزدیک نشدن راحت تر است از مرتکب نشدن،
- جاذبه گناه جاذبه قوی ایست، مانند آهن ربا که اگر دو قطعه آهن ربا به هم نزدیک نشوند، جاذبه از بین می رود.
- نزدیک شدن به گناه منجر به از دست رفتن کنترل میشود مانند وقتی که کسی در حال افتادن درون چاه است، نگاه داشتن خود در این حالت سخت تر است و البته نزدیک به چاه نشدن آسان،
- برخی مصادیق نزدیک نشدن به گناه:
o عدم انجام مقدمات گناه مانند فکر گناه، تعریف گناه، تنهایی و ...
o ایجاد محدودیت ها : خلوت و تنهایی، عدم دسترسی به اینترنت و ...
گاهی محدودیتها و زحمتها لازم بلکه مطلوب است:
§ قالَ رَبّ السّجنُ احَبُّ الَىَّ مِمّا یَدعونَنى الَیهِ ... یوسف (12) 33
o کنترل ورودیها : نگاه، گوش، فکر
o سالم سازی محیط و روابط : عدم همنشینی با گنهکاران، عدم حضور درمحیط ناسالم، ...
2- تقویت اراده و تضعیف اسب سرکش نفس (برای مبارزه با کششهای شیطانی به سوی دنیا) :
- نقطه شروع و مرحله آسان مبارزه با هوای نفس و شیطان، پرهیز از خواسته های حلال نفس است، مثال خوردن شیرینی و لقمه چرب، تماشای فیلم، خواب و ...
- روزى حضرت على (ع ) از درب دکان قصابى مى گذشت . قصاب به آن حضرت عرض کرد: یا امیرالمؤ منین گوشتهاى بسیار خوبى آورده ام . اگر میخواهید ببرید. فرمود: الان پول ندارم که بخرم. عرض کرد من صبر مى کنم پولش را بعدا بدهید. فرمود: من به شکم خود مى گویم که صبر کند اگر نمى توانستم به شکم خود بگویم از تو مى خواستم که صبر کنى ولى حالا که میتوانم به شکم خود مى گویم که صبر کند. آرى ، خاصیت نفس اماره این است که اگر تو او را وادار و مطیع خود نکنى او تو را مشغول و مطیع خود خواهد ساخت . ولى على (ع ) که در میدان جنگ مغلوب عمرو بن عبدودها و مرحب ها نمى شود، به طریق اولى و صد چندان بیشتر هرگز بر خود نمى پسندد که مغلوب یک میل و هواى نفس گردد.
3- ایجاد خاکریز برای نزدیک نشدن شیطان : (علاوه بر اینکه خودمان نزدیک نشویم، شیطان را هم دور کنیم)
- پناه بردن به خدا، کمک از خداوند و طلب عنایت :
و امّا ینزغنّک من الشیطان نزغ فاستعذ باللّه ،
اول از همه از خدا بخواهیم من طلبنی و جدنی و من وجدنی احبّنی ... : دعا و التماس،
بدون عنایت پروردگار رهایی از چنگال شیطان ممکن نیست، چنانچه حضرت یوسف س می فرماید:
قال ربّ السجن أحبّ الىّ ممّا یدعوننى الیه و الّا تصرف عنّى کیدهنّ أصب الیهن ... [1]
اگر مکر آن زنان را از من نگردانى به سوى آنان مىگرایم . و نجات یوسف نیز بخاطر لطف خدا بود که مکر آن زنان را از او بازداشت.
- توسل به اهل بیت و زیارت عاشورا،
- انجام مستحبات، یاد خدا، صلوات (شیطان را دور می کند)،
4- ترک عادت : با تمرین مستمر
- سه مرحله در تحصیل پاکی :
o با توبه گناهان انسان بخشیده می شود هرچقدر هم که زیاد باشد : لو أخطأتم حتی تَبلُغ خطایاکُمُ السَّماءَ ثمَّ تبتم لتاب الله علیکم[2] ، (حق الناس بخشیده نمیشود.)
o با توسل واشک و عنایت خدا و اهل بیت قلب انسان پاک میشود از حرص و طمع و تعلق به شهوات و گناهان، چنانچه در روایات هست بعد از دعای عرفه یا سه روز اعتکاف انسان مانند روز اول تولد پاک و طاهر میشود، حتی اعمال سیئه گذشته را تبدیل به حسنه می کند به شرط ایمان و عمل صالح بعد از توبه : من تاب و اَمَن و عمل صالحاً فأولئِک یبدّلُ الله سیئاتِهِم حسنات [3]
o اما مسیر و اعمال آینده انسان بر اساس شاکله ای است (کلٌ یعمل علی شاکله، مانند ساختمان که خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می رود دیوار کج) که نیاز به تمرین و مراقبه و اصلاح و جبران گذشته دارد، مخصوصاً گناهانی که در رشد جسمی و بدن انسان اثر گذارند مانند لقمه حرام، شراب و ... باید در مدتی جبران شود تا اثرش از بین رود با یک توبه و گریه درست نمیشود.
- راهکار مقابله با وسوسه شیطان برای مبتلایان به گناه : تأخیر در انجام گناه، تأخیر آثاری دارد : تقویت عقل و کاهش فشار هوای نفس، تفکر و عاقبت اندیشی، یاد خدا و دوری شیطان و ...
5- تقویت عقل و برهانهای عقلی (برای مبارزه با توجیهات شیطانی و عذرتراشیها و نیز مبارزه با هوای نفس : قاتل هواک بنفسک):
- چرا گناه نکنم؟
o آثار مادی گناه چیست ؟ (مشکلات جنسی، روحی و روانی، آسیب های خانواده و ...)
o 5 دلیل از روایت امام حسین علیه السلام : (شکرنعمتهای خداوند، درک ولایت و سرپرستی خداوند، درک حضور و نظارت خداوند، درک مرگ، درک معاد و دوزخ و جهنم)
مردى خدمت امام حسین علیه السلام رسید، و عرض کرد که شخص گنه کارى هستم و نمى توانم خود را از معصیت نگهدارم ، لذا نیازمند نصایح آن حضرت مى باشم . امام علیه السلام فرمودند: پنج کار را انجام بده ، بعد هر گناهى مى خواهى بکن !
اول : روزى خدا را نخور، هر گناهى مایلى بکن !
- آیا غیر از این است که تمام خلقت و نعمات و داراییهای ما روزی خداوند است ؟
- مگر نفرموده اند : خلقت الأشیاء لأجلک ، حتی نزول پیامبران و امامان برای هدایت ماست،
ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند - تا تو نانی به کف آری و به غفلت مخوری ،
- آیا این نعمتها را می توان شمرد؟ ان تعدّوها لا تحصوها،
- آیا شکر این نعمتها لازم نیست ؟ چگونه شکر نعمت کنیم؟ شکر النعمة اجتناب المحارم،
- داستان علامه مجلسی : عمری نمک خورده نمکدان می‌شکنیم ...
دوم : از تحت ولایت و سرپرستی خدا خارج شو، هر گناهى مى خواهى بکن !
- آیا ممکن است از حکومت خدا خارج شد ؟ لا یمکن الفرار من حکومتک ...
سوم : جایى را پیدا کن که خدا تو را نبیند، سپس هر گناهى مى خواهى بکن !
- الم یعلم بأنّ الله یری؟
- رسول اکرم(ص): استحی من الله کما تستحی من الرجل الصالح من قومک،
- داستان یوسف و زلیخا و حیای زلیخا از مجسمه (بت) و پرده انداختن روی آن،
- ما چه جایگاه و منزلتی نزد خدا داریم ؟ امام علی(ع): من اراد منکم أن یعلم کیف منزلتُهُ عندالله فَلْیَنْظُرْ کیفَ منزلةَ الله منه عند الذنوب، کذلک منزلته عندالله تبارک و تعالی.
چهارم : وقتى ملک الموت براى قبض روح تو آمد، او را از خودت دور کن و بعد هر گناهى مى خواهى بکن !
- ملک الموت فرصت نشستن یا خوابیدن و حتی پلک زدن نمیدهد: داستان مرگ سلیمان به حالت ایستاده ...
- داستان پهلوانی که از پله ها افتاده بود و فوت کرده بود، در خواب پدرش گفت ازرائیل فرصت افتادن نداد! مردم بعد افتادم ...
پنجم : وقتى مالک دوزخ تو را داخل جهنم کرد، داخل نشو و آن گاه هر گناهى مایلى انجام بده[4]!
- قانون فیزیک: هر عملی عکس‌العملی دارد، دوزخ عین رفتار ماست ...
- خود آن عمل را می‌بیند نه جزای آن را: «یره»
این عمل‌های چو مار و کژدمت / مار و کژدم گردد و گیرد دمت
- داستان عارف در وادی‌السلام که گفت از قبرها پرسیدم شما حیوان و جانور دارید، گفتند نه هرکس با خودش میاورد...
- من یعمل مثقال ذرّةٍ خیراً یره و من یعمل مثقال ذرّةٍ شراً یره
- داستان مسلمان شدن جوان عرب با آیة فمن یعمل ...
- یکی از نامهای قیامت «یوم الحسره» است، حسرت انجام عمل صالح ...
- داستان سنگ پشیمانی (موسی به یارانش گفت اگر سنگهای زیر پایتان را بردارید، ضرر می کنید، اگر برندارید، ضرر می کنید ...)
6- تقویت احساسات معنوی (مبارزه با غلبه شهوت):
- سه احساس متناسب با سه درجه از بندگی (روایت) : محبت خدا، خوف از جهنم، شوق به بهشت :
الف) محبت به خدای متعال :
o تقویت محبت و عشق به خداوند از طریق تفکر، تذکر، موعظه، دعا،
o بدانیم محبوب چه میخواهد :
ما مِن عِبَادَة أفضَلَ عِندَ اللهِ مِن
عِفَّةِ بَطن وَ فَرج. (الکافی، ج۲ ، ص ۶۳۰)
هیچ عبادتی در
نزد خدا برتر از ترک شهوات شکم و فرج نیست.
ب) خوف از جهنم و آثار گناه، :
ابوبصیر رحمة الله مى گوید: در کوفه بودم ، به یکى از بانوان درس قرائت قرآن مى آموختم . روزى در یک موردى با او شوخى کردم ! مدت ها گذشت تا اینکه در مدینه به حضور امام باقر علیه السلام رسیدم . آن حضرت مرا مورد سرزنش قرار داد و فرمود : کسى که در حال خلوت گناه کند، خداوند نظر لطفش را از او برمى گرداند، این چه سخنى بود که به آن زن گفتى ؟ از شدت شرم ، سرم را پایین انداخته و توبه نمودم . امام باقر علیه السلام فرمود: مراقب باش که تکرار نکنى.[5]
- روایت: مَنْ فَاکَهَ امْرَأَةً لَا یَمْلِکُهَا حُبِسَ بِکُلِّ کَلِمَةٍ کَلَّمَهَا فِی الدُّنْیَا أَلْفَ عَامٍ فِی النَّار[6]
ج) شوق به بهشت :
رجاء و امید به بهشت و نعمتهای بهشتی و حور العین و لذتهای جایگزین (روایت هرکس از حرام خداوند دوری کند خداوند بیش از آنرا بصورت حلال در همین دنیا به او می دهد)
7- ذکر و یاد خدا و استغفار (مبارزه با غفلت):
- ذکر الموت،
- إِنَّ الَّذینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ (الأعراف:201)
- وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُواْ اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَ مَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ یُصِرُّواْ (روایت: عدم اصرار = استغفار و توبه) عَلَى مَا فَعَلُواْ وَهُمْ یَعْلَمُونَ (آلعمران، 135)
