راهکارهای تحقق مطالبات مقام معظم رهبری مبنی بر ورود حوزه علمیه در عرصه هنر و رسانه
در رابطه با راهکارهای ورود حوزه علمیه در عرصه هنر و رسانه ابتدا به مهمترین شاخصه های حوزه علمیه و نیز مهمترین ارکان و ساحتهای عرصه هنر ور سانه اشاره نموده و سپس نسبت ایندو را بررسی نموده و مطالبات مقام معظم رهبری را در این نسبت مورد بررسی قرار می دهیم،...
مهمترین شاخصه های حوزه علمیه و نهاد روحانیت که مورد تأیید آیات قرآن و روایات نیز میباشد عبارتند از : تفقه و تولید دانش، تبلیغ و فرهنگسازی، اجراء (اقامه برنامه های دین) که سه نظام «آموزش و پژوهش»، «تبلیغ» و «روابط اجتماعی» (ارتباط با جامعه و حکومت) را در حوزه علمیه سامان می دهد، سه شاخصه مذکور در کلام مقام معظم رهبری نیز به عنوان مراحل منطقی تحقق یک فرهنگ یا تفکر در جامعه با عنوان «تولید دانش»، «فرهنگسازی» و «اجرائی سازی» بیان شده است. مهمترین ارکان وساحتهای عرصه هنر و رسانه نیز عبارتند از «ساحت علم و دانش هنر و رسانه» ، « ساحت نیروی انسانی یا هنرمندان عرصه هنر و رسانه» و نیز «محصولات و تولیدات هنری و رسانه ای» ، به نظر می رسد با ضرب ماتریسی شاخصه های حوزه علمیه در ارکان عرصه هنر و رسانه می توان به نتیجه جامع و کاملی از اقدامات و راهکارها دست یافت که برخی از مطالبات مقام معظم رهبری نیز در این رابطه در جدول ذیل آمده است:
|
|
دانش سازی |
فرهنگسازی |
اجرائی سازی |
|
دانش هنر و رسانه |
مطالبات مقام معظم رهبری : «اصلاح پایه های معرفتی علوم انسانی غربی در عرصه هنر و رسانه، نظریه پردازی عالمانه و مجتهدانه، ...» |
فرهنگسازی و گفتمان سازی در عرصه دانش اسلامی هنر و رسانه |
اجراء طرحها و برنامه ها جهت ترویج و تحقق دانش اسلامی هنر و رسانه |
|
نیروی انسانی هنر و رسانه |
نظریه پردازی در رابطه با نیروی انسانی عرصه هنر و رسانه (هنرمند، مدیران هنری و ...) |
مطالبات مقام معظم رهبری : «تزریق ایمان دینی منطقی و استوار در بدنه‌های صنوف مختلف، از جمله هنرمندها، برنامهسازها و روشنفکرها و ارتقاء سطح فکری آنان» |
اجراء طرحها و برنامه ها جهت تربیت و رشد و ارتقاء سطح نیروی انسانی عرصه هنر و رسانه |
|
محصولات و تولیدات هنری و رسانه ای |
نظریه پردازی و تولید محتوا و تولید مضامین تولیدات هنری و رسانه ای مطالبات مقام معظم رهبری : «ارائه معارف دینی و تبیین مبانی فکری و اعتقادی» |
فرهنگسازی و گفتمان سازی در رابطه با تولیدات دینی و محصولات رسانه ای ارزشی |
ایجاد بسترهای تولید محصولات هنری و رسانه ای با استفاده از ظرفیتهای هنری و رسانه ای حوزه و غیر آن، |
بی شک خلاءهای دانشی و نظری در ساحت علم هنر و رسانه دینی و نیز خلاء راهبردها و راهکارهای متناسب با آن مبانی، منشاء بسیاری از ناهنجاریها در این عرصه می باشد و نیز همانطور که مقام معظم رهبری نیز فرموده اند: «تحول در سینما و تلویزیون بدون اصلاح پایه های معرفتی علوم انسانی غربی امکان پذیر نیست، و اصلاح این پایه ها نیز در گرو ارتباط مؤثر با حوزه های علمیه و علمای دین است.» سه شاخه اصلی علوم در حوزه علمیه که عبارتند از «اخلاق و عرفان»، «کلام و فلسفه» و «فقه و اصول» متناسب با عرصه هنر و رسانه ، سه تقسیم عمده و جامع را نتیجه میدهد که عبارت است از «اخلاق هنر و رسانه»، «فلسفه هنر و رسانه» و «فقه هنر و رسانه» . در واقع این سه ساحت علم و معارف حاصل از آن می تواند پاسخگوی همه مسائل و نیازهای اهل هنر و رسانه باشد، با توجه به میراث علمی حوزه های علمیه و آثار موجود، می توان گفت متأسفانه در حال حاضر در این سه دسته از علوم، شاهد کمترین تولیدات و آثار و محصولات علمی هستیم و جامعه اسلامی از فقدان نظر و تئوری و اندیشه اسلامی و بومی در این سه حوزه رنج می برد و بسیاری از انحرافات و مشکلات محصولات هنری و تولیدات رسانه ای ناشی از همین مسئله می باشد.
آنچه در مقوله فرهنگسازی، مورد توجه قرار می گیرد، ایجاد گفتمان غالب و فرهنگسازی در جامعه هنری و رسانه ای بر اساس مبانی، اصول، ارزشها و اندیشه اسلامی است، بدین منظور ارتباط اثرگذار و تعامل سازنده با افراد، شخصیتها، مسئولین، هنرمندان، مراکز گوناگون باید مورد توجه حوزه و روحانیت قرار گیرد. در واقع لازم است حوزویان آشنا به مقوله هنر و رسانه با ایجاد فضای گفتمان مؤثر، اقدام به فرهنگسازی ، تبلیغ و ترویج اندیشه اسلامی در عرصه هنر و رسانه نمایند. برخی مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه و روحانیت نظیر «تزریق ایمان دینی منطقی و استوار در بدنه‌های صنوف مختلف، از جمله هنرمندها، برنامهسازها و روشنفکرها و ارتقاء سطح فکری آنان»، و «ارائه معارف دینی و تبیین مبانی فکری و اعتقادی» و ... را می توان در این بخش مورد توجه قرار داد. تا کنون بخاطر عدم توجه حوزه علمیه به اهل هنر و رسانه ، به عنوان یکی از مخاطبان اصلی تبلیغ در رسالت تبلیغی خود ، کمتر طرح و برنامه ای در جهت برقراری ارتباط سازنده و تعامل مفید با اهل هنر از سوی حوزه علمیه وجود داشته است با وجود آنکه از تأثیرگذاری اهل هنر بر فرهنگ جامعه از طریق سینما و تلویزیون و دیگر محصولات هنری نمی توان غافل بود، بنابراین هدایت بخشی از توان تبلیغی حوزه به سوی اهل هنر و مسئولان هنری جامعه از ضروریات است و این مهم آشنایی حوزویان هنرمند را با عرصه هنر و رسانه می طلبد تا ضمن این آشنایی، در جهت رسالت اصلی خود یعنی ابلاغ پیام دین و تلاش جهت رشد و تربیت و ارتقاء معنویت، اعتقادات و مجاهدتهای خالصانه اهل هنر بکوشند و نیز با حضور فعال در صحنه هنری جامعه ، توازن و تعادل جهت گیریها و تصمیم گیریها و قانون سازی ها و ساختارسازیها و ... را به سمت دین و مذهب نگاهداری و نگهبانی کنند. بنابراین از ملزمات این بخش، پرورش وتربیت طلاب آشنا به مقوله هنر و رسانه است که از عهده این مهم نیز برآیند و نیز به برخی مطالبات مقام معظم رهبری نظیر «تربیت مشاور روحانی» و «تشکیل مجموعه‌ی مشاورت روحانی جهت اداره‌ی معنوی و جهت دهی به صدا و سیما[و دیگر مراکز هنری و رسانه ای]»، «تشکیل مجموعه ای جهت تبیین هنر، بیان هنری، ابزار هنری و جهت گیری و اعمال نظر در آن با هدف تحول در صداوسیما» و ... پاسخ گویند.
بنابراین جریان یافتن اندیشه اسلامی در قوانین، ساختارها، سازمانها، برنامه ها، محصولات و فرایندهای هنری و رسانه ای نیازمند پژوهشها، تحقیقات، شکل گیری اتاقهای فکر، مباحثات، مطالعات راهبردی و کاربردی و نیز ارتباط و تعاملی اثرگذار می باشد که طی فرایند «تولید دانش، فرهنگسازی و جریان سازی» مورد توجه قرار می گیرد.
به نظر می رسد مهمترین راهکار تحقق مطالبات مقام معظم رهبری مبنی بر ورود جدی و اثر گذار حوزه های علمیه در عرصه هنر و رسانه، با توجه با خلاء ساختاری و نبودن متصدیان شایسته این اقدام بزرگ، شکل گیری نهادی در حوزه با جایگاهی رسمی و معتبر به عنوان مرجع، سرپرست و مدیر است، که البته میبایست با مشارکت نهادها و مراکز حوزوی موجود و شخصیتهای حوزوی فعال در عرصه هنر و رسانه شکل بگیرد تا بتواند اولا بطور کامل ظرفیتها را در رشته ها، شاخه ها و مهارتهای گوناگون عرصه هنر و رسانه شناسایی نموده و در قدم بعد نسبت به تحقق اهداف مذکور برنامه ریزی، هدایت، پشتیبانی و کنترل و نظارت نماید. در این راستا خانه هنر طلاب طرحی را با عنوان «مجمع عالی هنر و رسانه» تهیه و ارائه نموده است که انشاءالله با نظر لطف و هماهنگی مسئولین قدمی جدی در جهت رفع این خلاء برداشته شود.
مهدی عبدالهی
