تحقیق دانشگاهی مشترک با حجت الاسلام دکتر یحیی عبدالهی
مقدمه
زندگی انسان در این کره خاکی در «ارتباط» او با سایر انسانها رقم خورده است. «ارتباطات اجتماعی» سرآغاز بعد نوینی از حیات انسانی است که ساختار زندگی بشری را متحول می سازد. «حکومت» عنوانی است بر این ساختار که جز با ملاحظه بعد اجتماعی جامعه بشری معنا پیدا نمی کند. وجود حکومت و حاکمیت از آنجا ضرورت می یابد که حفظ نظم اجتماعی و دستیابی به مصالح جامعه ضرورت دارد. به دیگر تعریف اهداف و مصالح فرد، توسط «فرد» تأمین می شود اما متصدی استیفای اهداف و مصالح اجتماعی، «حکومت» است.
اگر ابعاد مختلف یک تمدن را به سه حوزه «سیاست ، فرهنگ و اقتصاد» تقسیم کنیم ، بی شک ابتنای «حکومت» بر «روابط اجتماعی»، باعث می گردد که او در حوزه «سیاست» جای گیرد و مباحث نظری و تئوریک آن تحت عنوان «اندیشه سیاسی» مطرح گردد.
اندیشه سیاسی از آنجا که ارتباطی مستقیم و تنگاتنگ با ایدئولوژی و مکتب پیدا می کند، در طول تاریخ، مبتنی بر ادیان، فرق و مکاتب مختلف، به صورت گوناگون عرضه شده است. دین «اسلام» به عنوان جامع ترین دین آسمانی با مبانی و الگوهای سیاسی خود ، طرحی بدیع از روابط اجتماعی را در حوزه سیاست به بشریت تقدیم می کند. نکته که در شناخت و تعریف این مبانی و طراحی مدل سیاسی اسلامی حائز اهمیت است وجود دو انشعاب اساسی در اسلام ( اهل تسنن و تشیع ) است که هریک با وجود عناصر مشترک اندک در کلیت این طرح، در مبانی اصلی به اختلاف گرویده اند. از اینرو آشنایی با مبانی اندیشه سیاسی اهل تسنن برای متفکران شیعی جهت هرگونه تبادل و تعامل علمی و سیاسی ضروری است. این مهم آنگاه ضرورت جدی می یابد که تشکیل بیش از دو سوم از جمعیت مسلمانان توسط اهل تسنن و همچنین نمایندگی آنان از اسلام در عرصه بین الملل، ملاحظه گردد.
هرچند ورود به این موضوع به دلیل تغییر و تحولات تاریخی صورت گرفته و همچنین وجود گرایش های فقهی و کلامی متعدد، نیازمند صرف ظرفیت های تحقیقی و پژوهشی بیشتری است اما این تحقیق با بضاعت اندک خود سعی در شناسایی «اندیشه سیاسی اهل تسنن» دارد که در دو بخش 1- اندیشه سیاسی در دوره متقدم، که شامل دوره خلفا و پس از آن تا دوره معاصر و 2- اندیشه سیاسی معاصر می گردد.
همچنین در بخش اول ، فصل اول به «تقریر» اندیشه سیاسی از منظر اندیشمندان و فصل دوم به «تحلیل» اندیشه سیاسی اختصاص یافته است.
تحقیق
حاضر در برخی فصول با اقتباس از منابعی تهیه شده که در بخش « منابع » نام آنها ذکر
گردیده است و ارجاع به منابع اصلی در پاورقی بعضاً به نقل از این منابع است . فایل pdf : 
دریافت فایل پاورپوینت : دریافت
فهرست
درآمدی بر «اندیشه سیاسی اهل سنت»
بخش اول : اندیشه سیاسی اهل تسنن در دوره متقدم
فصل اول : «تقریر» اندیشه سیاسی اهل سنت از منظر اندیشمندان
1- «شافعی» و روش وی در تولید فقه سیاسی
1/1- «طراحی» منابع فقه سیاسی و ارتقاء «عمل تاریخی» صحابه به جایگاه «نص»
1/2- ارائه اندیشه میانه «اهل حدیث» و «اهل رأی» توسط شافعی
1/3 - لزوم استناد ایجابی به «نص» در حیات سیاسی
1/5- جایگاه «قرآن» در فقه سیاسی شافعی
1/6- جایگاه «سنت» در فقه سیاسی شافعی
1/7- جایگاه «اجماع» در فقه سیاسی شافعی
1/8- جایگاه «اجتهاد» در فقه سیاسی شافعی
1/9- نظام روشی شافعی در تولید اندیشه سیاسی
2- «اشعری» و مبانی کلامی دانش سیاسی
2/1/1- عقل و معارضه آن با نص و عمل صحابه در نگاه ابن تیمیه
2/2- «حسن و قبح» شرعی رفتار حاکم و مشروعیت افعال سیاسی (نظریه کسب)
2/4- جایگاه صحابه و خلیفه و ارتباط آنان
3- «غزالی» و اندیشه سیاسی واقع گرایانه
3/3- خلافت و شیوه انتخاب خلیفه
4- اندیشه سیاسی دیگر اندیشمندان اهل تسنن در خصوص «حکومت» و «حاکم»
4/1/1-ابوالحسن علی بن محمد بن حبیب معروف به "ماوردی" (450 ق.)
4/1/2- قاضی ابی یعلی محمدبن حسین فراء حنبلی (458 ق.)
4/1/3- ابوالمعالی جوینی امام الحرمین شافعی اشعری (478ق.)
4/1/4- "ابوبکرمحمد بن عبدالله بن محمد معافری اشبیلی" معروف به "ابن عربی مالکی" (468- 543 ق)
4/1/5- "ابوبکر یحیی بن سعدون" (486- 567 ق.)
4/1/6- "احمدبن شهاب الدین" معروف به "ابن تیمیه" (661- 728 ق.)
4/1/7- "قاضی عضدالدین ایجی شافعی" ( 756 ق)
4/1/8- "فضل الله بن روزبهان خنجی شیرازی" (850- 928 ق.)
4/1/9- "سعدالدین مسعود بن عمر تفتازانی" (722- 792ق.)
4/2/1- ابن خرم اندلسی (384- 456 ه . ق)
4/2/2- امام الحرمین جوینی (متوفای 478 ه .ق)
4/2/3- قاضی ابی یعلی موصلی (متوفای 458 ه.ق)
4/2/4- ماوردی (متوفای 450 ه . ق)
4/2/5- ابن خلدون (متوفای 808 ه . ق)
4/2/6- فضل الله روزبهان (متوفای 925 ق)
فصل دوم: «بررسی و تحلیل» سیر اندیشه سیاسی اهل تسنن
1- نقش و تأثیر قدرت سیاسی و سلطه «حاکمان» در اندیشه سیاسی اهل سنت
2- چالش اندیشه سیاسی اهل تسنن در «مشروعیت خلافت» با استناد به عمل صحابه و فروغلطیدن در نظریه «تغلیب»
3- تنزیل شرایط حاکم در عمل، برخلاف اندیشه سیاسی اهل سنت و انحصار در اقتدار
5- «نظامیه»، ابزار مشروعیت بخشی به خلفاء و حکام سنی و مقابله با تفکر سیاسی نهضت شیعی
6- سیر انفعال و تنازل اندیشه سیاسی اهل سنت در برابر افزایش قدرت حاکمیت
7- آثار و نتایج اندیشه سیاسی اهل تسنن
بخش دوم: اندیشه سیاسی اهل تسنن در دوره معاصر
دوره معاصر و ظهور اندیشه های جدید
فصل اول : رساله «الخلافه وسلطه الامه»
1- اصول اساسی حکومت اسلامی در رساله «الخلافه و سلطه الامه»
2-تغییر و تحول در اشکال حکومت متناسب با مقتضیات زمان
فصل دوم : رساله «الخلافه او الامامه العظمی»
1- ارکان اندیشه سیاسی «رشیدرضا»
2- اصول و مبانی حکومت اسلامی در رساله «الخلافه او الامامه العظمی»
فصل سوم: رساله « الاسلام واصول الحکم »
2- نظریه علمانیت و رابطه دین و سیاست
