اگر اقامه دین در جامعه را یک هدف و مأموریت برای انبیاء و امامان و به تبع آنان علماء و روحانیون (العلماء ورثه الانبیاء) فرض نمائیم، این مأموریت توسط حوزه های علمیه به عنوان نهاد یا سازمانی که متصدی این مهم است، مطابق با آیه نفر در سه مرحله صورت میگیرد ...
جایگاه تبلیغ در نظام تبلیغی حوزه های علمیه
اگر اقامه دین در جامعه را یک هدف و مأموریت برای انبیاء و امامان و به تبع آنان علماء و روحانیون (العلماء ورثه الانبیاء) فرض نمائیم، این مأموریت توسط حوزه های علمیه به عنوان نهاد یا سازمانی که متصدی این مهم است، مطابق با آیه نفر در سه مرحله صورت میگیرد :
§ تفقه : شناخت دین (تحقیق و آموزش (تعلیم وتعلم) )
§ انذار : ابلاغ دین (تبلیغ)
§ حاکمیت دین (اداره جامعه)
طبیعی است حوزه علمیه وظیفه مدیریت (برنامه ریزی، هماهنگی و اجراء) در هر سه بخش (نظام تحقیق و آموزش، نظام تبلیغ و نظام اداره جامعه) را بر عهده دارد. اکنون بحث را در نظام تبلیغ متمرکز می نماییم، مدیریت نظام تبلیغ شامل برنامه ریزی تبلیغی، هماهنگی و اجرای برنامه های تبلیغی است ، برنامه ریزی تبلیغی خود شامل سه مرحله است : شناخت وضعیت موجود نظام تبلیغ (رسالت تبلیغی و ...) ، شناخت وضعیت مطلوب نظام تبلیغ (اهداف تبلیغ، چشم انداز و ...) ، مسیر رسیدن به وضعیت مطلوب و نقشه راه ( ساختار، روش و برنامه های تبلیغی و...) می باشد. بنابراین در یک نگاه کلی می توان مدیریت نظام تبلیغ را اینگونه ترسیم کرد :
مدیریت |
برنامه ریزی |
شناخت وضعیت موجود (رسالت) |
شناخت وضعیت مطلوب (اهداف و چشم انداز) |
||
مسیر رسیدن به وضعیت مطلوب (ساختارومنبع، روش، برنامه) |
||
هماهنگی |
تنظیم ساختارها و منابع |
|
تبیین روشها |
||
اجراء |
عمل مطابق برنامه ها |
تبلیغ براساس برخی ملاکها اقسامی پیدا می کند ، استخراج و احصاء این تقسیمات از آن جهت ضرورت دارد که هر قسم ساختار، روش و برنامه خاصی میطلبد:
|
ملاکهای تقسیم |
اقسام |
تبلیغ |
موضوع |
اخلاق، معارف، احکام |
مخاطب |
کودک، نوجوان، جوان، ... |
|
مکان |
دانشگاه، مدارس، مساجد، هیئات، منازل، رسانه، ادارات، اصناف، اماکن تجاری و... |
|
ابزار |
هنرهای تصویری(سیما و سینما)، هنرهای تجسمی، ابزار فنی و ... |
|
روش |
سنتی(سخنرانی)، مشاوره، چهره به چهره، هنری، ... |
|
... |
... |
قطعاً در برنامه ریزی های دقیق تر این تقسیمات نیز دقیق تر خواهد شد، هر کدام از ملاکها نیز با دقت بیشتر، اقسام بیشتری را تولید می کند مثلا مکان تبلیغ بر اساس جمعیت به تبلیغ روستایی، تبلیغ شهری و ... و بر اساس سطح علم و فرهنگ به تبلیغ مدرسه ، دانشگاه و ... تقسیم خواهد شد و البته مقصود از طرح این تقسیمات در این مجال تمرکز بحث در یک مصداق از مصادیق تبلیغ خواهد بود. به عنوان مثال تبلیغ در مکانی مانند دانشگاه را در نظر می گیریم و پس از نگاهی اجمالی به مدیریت تبلیغ در دانشگاه به بررسی فعالیت تبلیغ گروهی در دانشگاه می پردازیم .
در یک نگاه اجمالی می توان مدیریت تبلیغ را در اقسام تبلیغ در نظر گرفت ، بنابراین مدیریت تبلیغ در دانشگاه اینگونه خواهد بود :
مدیریت تبلیغ دانشگاهی |
برنامه ریزی |
شناخت وضعیت موجود تبلیغ در دانشگاه (رسالت تبلیغ دانشگاهی) |
شناخت وضعیت مطلوب تبلیغ در دانشگاه (اهداف و چشم انداز تبلیغ دانشگاهی) |
||
مسیر رسیدن به وضعیت مطلوب تبلیغ در دانشگاه (ساختارومنبع، روش و برنامه تبلیغ دانشگاهی) |
||
هماهنگی |
تنظیم ساختارها و منابع تبلیغ در دانشگاه |
|
تبیین روشهای تبلیغ در دانشگاه |
||
اجراء |
فعالیت تبلیغی در دانشگاه مطابق برنامه |
گروه و فعالیت گروهی
ویژگیهای فعالیت گروهی
ویژگیها و ثمرات فعالیت گروهی عبارتند از : افزایش سرعت(کاهش زمان)، افزایش دقت(کاهش خطا)، افزایش بازدهی(کاهش تلفات)، افزایش بهره وری (کاهش منابع)،
در واقع می توان گفت در قالب فعالیت گروهی، دستیابی به اهداف با سرعت و دقت بیشتری صورت می گیرد و موجب افزایش بازدهی و بهره وری می گردد.
بنابراین شاخصه های فعالیت گروهی عبارتند از : تقسیم زمان، ضرب افکار، جمع اعمال، تفریق توان.
توضیح :
- تقسیم زمان : در یک فعالیت گروهی ، زمان در نظر گرفته شده برای یک فعالیت بین افراد گروه تقسیم می شود بنابراین آن فعالیت با افرایش سرعت و کاهش زمان روبرو خواهد بود و اهداف با صرف زمان کمتری حاصل خواهد شد.
- ضرب افکار : در یک فعالیت گروهی، تضارب آراء و افکار موجب افزایش دقت و جلوگیری از خطا و اشتباه می گردد. همفکری و تبادل تجارب و اطلاعات ، نظارت و نقد اعضاء بر عملکرد یکدیگر نیز موجب ایجاد زمینه رشد و رفع نواقص و کاستیها و نیز افزایش هماهنگی فعالیتهای پراکنده می گردد.
- جمع اعمال : در یک فعالیت گروهی، عملکرد افراد جمعاً به عنوان فعالیت انجام شده محاسبه می گردد، به عبارتی دیگر مجموع عملکرد افراد در پیشبرد اهداف یک فعالیت مؤثر خواهد بود، در واقع عمل هر فرد با دیگری جمع شده و یک فعالیت جمعی و گروهی را تشکیل می دهد، بنابراین در یک فعالیت گروهی در مقایسه با فعالیت فردی بواسطه تجمیع عملکرد افراد ، بازدهی افزایش میابد و نتایج بیشتری حاصل می گردد، و نیز موجب تقویت انگیزه فعالیت، پرکاری و تلاش و همت در اعضاء و هم افزایی فعالیتها شده و از اتلاف زمان و توان نیز جلوگیری خواهد شد.
- تفریق توان : در یک فعالیت گروهی ، بواسطه همفکری و همیاری افراد در مقایسه با فعالیت فردی ، درصدی از توان لازم برای حصول اهداف کسر خواهد شد به عبارت دیگر توان لازم برای حصول اهداف در یک فعالیت گروهی از توان لازم برای حصول همان اهداف در فعالیت غیر گروهی کمتر خواهد بود و حاصل این تفریق، بهره وری منابع در فعالیت گروهی محسوب می گردد.
تبلیغ گروهی
تعریف تبلیغ گروهی :
یک فرآیند تبلیغی با ویژگی «تعدد مبلغ» و «تعامل جمعی» ، تبلیغ گروهی نامیده می شود.
ضرورت تبلیغ گروهی :
- ضرورت ایجاد تحول کمی و کیفی فعالیت های تبلیغی
- کارآمدی تبلیغ گروهی در بسیاری از عرصه های تبلیغی با توجه به هم افزایی توانمندیها
- اهمیت بسیار و قابلیتهای فراوان تعامل و همفکری گروهی در برنامه ریزی و پیشبرد امور تبلیغی
- لزوم مقابله با فعالیت گروهی جریانهای منفی و ضداسلامی و مخرب با بهره گیری از شیوه های مشابه
- گستردگی کمی و کیفی مخاطبان تبلیغ و نا کافی بودن تلاشهای فردی
- وسعت روزافزون دامنه موضوعات تبلیغی
- نیازمند بودن اجرای برخی روشهای نوین تبلیغی به کار گروهی
- و...
اکنون در ادامه جهت اختصار ، بحث تبلیغ گروهی را به عنوان مثال متمرکز در «فعالیت گروهی در اجرای فعالیت تبلیغی دانشگاهی» می نماییم، فعالیت گروهی در مدیریت تبلیغ دانشگاهی شامل فعالیت گروهی در هر یک از سه رکن مدیریت تبلیغ دانشگاهی (برنامه ریزی ، هماهنگی و اجراء) خواهد شد و فعالیت گروهی در اجرای فعالیت تبلیغی دانشگاهی یا به عبارتی فعالیت گروهی در اجرای برنامه های تبلیغی در دانشگاه اینگونه به نظر می رسد :
موضوع |
فرآیند |
نتایج |
مثال |
فعالیت گروهی در اجرای برنامه های تبلیغی دانشگاه |
تقسیم زمان تبلیغ |
افزایش سرعت و کاهش زمان دراجرای برنامه تبلیغ دانشگاهی |
مثلاً اگر در یک برنامه تبلیغی 10 ساعت زمان طی 10 روز (هرروز یک ساعت) برای جذب 100 دانشجو توسط یک مبلغ در نظر گرفته شده باشد در یک فعالیت گروهی این زمان بین اعضاء مثلاً 10 نفر تقسیم شده و این فعالیت در یک روز انجام می گردد. |
ضرب افکار مبلغان |
افرایش دقت و کاهش خطا در اجرای برنامه تبلیغ دانشگاهی |
طبعاً آراء و دیدگاههای متفاوت مبلغان در بررسی و ارزیابی یک برنامه تبلیغی، نگاه همه جانبه و جامعی را در اجرای آن ایجاد خواهد کرد که به دقت در اجرا خواهد افزود. مثلاً اجرای یک نشست علمی با همفکری 10 مبلغ به مراتب دقیق تر از اجراء آن توسط یک نفر می باشد. |
|
جمع عملکرد تبلیغی |
افزایش بازدهی و کاهش اتلاف توان و زمان در اجرای برنامه تبلیغ دانشگاهی |
مثلاً یک برنامه تبلیغی در یک دهه تبلیغی (مثلا دهه محرم) در یک دانشگاه توسط یک گروه بازدهی بیشتری در کمیت و تعداد سخنرانیها و مراسم، تعداد مشاوره، تعداد مسابقه، و... و نیز بازدهی بیشتری در کیفیت همه فعالیتهای گروهی نسبت به فعالیت یک نفر خواهد داشت. |
|
تفریق توان تبلیغی |
افزایش بهره وری توان، منابع و امکانات و کاهش صرف منابع در اجرای برنامه تبلیغ دانشگاهی |
مثلاً ممکن است هزینه ایاب و ذهاب و اسکان یک مبلغ در دانشگاه با 100 ساعت فعالیت مفید مساوی با هزینه ایاب و ذهاب و اسکان 4 مبلغ با 400 ساعت فعالیت مفید باشد. |