🔹... علاوه بر آنچه در نظام مند بودن روش فقاهت اشاره شد (و مفصلاً خواهد آمد)، نظام داشتن روش فقاهت در فقه نظام ولایی، به لحاظ سیر و مراتب و مراحل فقاهت نیز قابل توجه می باشد، فرایند تفقه در فقه نظام ولایی را اجمالاً اینگونه می توان تشریح نمود :
تفقه جامع (فقه نظام ولایی) از سه مرحله تشکیل شده است :
1. تفقه عام (استنباط علوم وحیانی) :
1.1. تفقه در حوزه اخلاق: محصول= مکتب اخلاقی اسلام
1.2. تفقه در حوزه عقاید: محصول= مکتب اعتقادی اسلام (منشور عقاید اسلام)
1.3. تفقه در حوزه احکام: محصول= مکتب احکام اسلام (مکتب فقهی اسلام)
2.تولید علوم ( تولید علوم اسلامی مبتنی بر مکاتب سه گانه)
3.برنامه عملکرد (قوانین و تصمیمات کلان و خرد و برنامه ریزی اجرائی نظام اسلامی در حوزه فردی و اجتماعی مبتنی بر علوم اسلامی)
🔹خروجی مرحله اول (تفقه عام) مکاتب سه گانه است که البته مکتب فقهی اسلام به عنوان منبع جامع مناسک روحی و اخلاقی، فکری و اعتقادی و رفتاری و عملی برایند و محصول تعامل دو مکتب اخلاقی و اعتقادی با احکام عملی است، در مرحله دوم (تولید علوم اسلامی) مکتب فقهی اسلام مورد بهره برداری در تدوین و تولید علوم قرار می گیرد و نیز در مرحله سوم (تدوین برنامه عملکرد)، محصول نهایی فقه حکومتی تحت عنوان «برنامه عملکرد» از تعامل و حضور مکاتب سه گانه در فرایند تولید علوم و نیز با حضور همه علوم در موضوعات گوناگون تهیه و تدوین می گردد، به عنوان مثال در موضوعاتی مانند روابط بین الملل، امنیت ملی، روابط خارجی اعم از تجارت، بازرگانی، معاهدات بین المللی، امنیت اقتصادی و اعتبارات جهانی، حقوق خصوصی، حریم فضای مجازی و یا حتی موضوعی مانند جهاد و صلات و ... ، در مرتبه اول همه مکاتب سه گانه اخلاقی، اعتقادی و رفتاری اسلام به صورت روشمند و نظام مند حضور دارند و در مرتبه دوم همه علوم نظیر اقتصاد، جامعه شناسی، مدیریت و ...در ضمن تدوین برنامه حضور خواهند داشت و برنامه عملکرد مشخصی را ارائه می دهند. به عبارت دیگر مکتب اخلاقی و اعتقادی اسلام در یک رابطه تعاضد و تقوم و با اشراب و حضور در «مکتب فقهی اسلام» منجر به تولید علوم گوناگونی در سه حوزه کلی «سیاست، اقتصاد و فرهنگ» میشوند.
در رابطه با حضور و اشراب مکتب اخلاقی و اعتقادی در مکتب رفتاری و سپس در علوم اسلامی، لازم به ذکر است که در حالت انتزاعیِ علم اخلاق موجود، ممکن است صحبت از اخلاق تجارت، اخلاق پزشکی، اخلاق مدیریت و ... بکنیم اما در تفقه جامع، مثلاً علم تجارت محصولی از ارزشهای اخلاقی و باورهای اعتقادی است که در احکام رفتاری تجارت اشراب شده است. (هرچند همواره یک حرکت را می توان از بعد اخلاقی، اعتقادی و احکام رفتاری تحلیل نمود، لکن) در علم تجارت دیگر بحث از ارزشها یا پیوست فرهنگی نیست بلکه معادلات بر مبنای ارزشها و عقاید، بلکه بر اساس تحکیم و اقامه ارزشها و عقاید در یک روند تکاملی طراحی میشوند.
